U Novom Bečeju, u četvrtak 27. marta 2025. godine, održan je protestni skup građana. Uprkos kiši, okupljeni iz cele opštine najpre su se sastali ispred Doma kulture, a zatim krenuli u protestnu šetnju gradskim ulicama. Nakon šetnje, građani su simbolično odali počast žrtvama nedavne tragedije u Novom Sadu šesnaestominutnom tišinom.
Na skupu je najavljena inicijativa za sazivanje građanskog zbora – oblika neposrednog učešća građana u odlučivanju o lokalnim pitanjima. Zbor građana je zakonom definisan mehanizam u okviru lokalne samouprave, koji omogućava da se o pojedinim temama raspravlja van institucija, direktno među građanima.
Važno je napomenuti da zbor građana nije trajno telo niti neka nova organizacija, već se svaki put iznova saziva za konkretno pitanje i za određeni deo teritorije – ulicu, naselje ili mesnu zajednicu. Kada se završi, zbor prestaje da postoji. Za novu temu ili pitanje, mora se ponovo pokrenuti cela procedura sazivanja.
Prema Statutu opštine Novi Bečej, zbor građana mogu sazvati:
- predsednik opštine,
- predsednik skupštine opštine,
- ovlašćeni predstavnik mesne zajednice ili drugog oblika mesne samouprave,
- ili najmanje 50 građana sa prebivalištem na području za koje se zbor saziva.
Zbor se mora najaviti najmanje osam dana pre održavanja, a građani se obaveštavaju putem sajta opštine, oglasne table ili na uobičajen način.
Da bi zbor bio punovažan i imao pravnu snagu, potrebno je da mu prisustvuje najmanje 5% građana sa pravom glasa iz tog dela opštine. Na primer, ako je zbor sazvan za naselje sa 8.000 birača, potrebno je prisustvo najmanje 400 njih. Ukoliko se zbor saziva za još manji deo (npr. mesnu zajednicu ili ulicu), broj prisutnih se računa u skladu s tim.
Na zboru građana svi prisutni koji ispunjavaju uslove imaju pravo da učestvuju u diskusiji, a odlučuju većinom glasova prisutnih građana sa pravom odlučivanja. Građani koji imaju prebivalište ili imovinu na tom području imaju pravo da glasaju.
Usvojeni zahtevi i predlozi sa formalnog zbora upućuju se organima opštine. Nadležni organi su dužni da ih razmotre u roku od 60 dana i dostave obrazloženi odgovor građanima – bilo da se predlog prihvata, odbija ili delimično usvaja.
Ukoliko zbor ne ispuni uslov o broju prisutnih, i dalje može poslužiti kao neformalni vid izražavanja građanskog stava, ali tada nema zakonsku obavezu za lokalne vlasti da odgovore.
